එදා හඳ පායලා තිබුණා වුණාට තිත්ත කළුවර රැයක්. ලෝකේ සෑහෙන පැති වලට ඉර පායලා, රෑ එළියේ පණිවිඩකාරයා විදිහට සළකන හඳ ලව්වා සමහර පැතිවලට ආලෝකය බෙදමින් තිබ්බට, මේ කුඩා ගම්මානයට එළියක් වැටුණෙම නෑ.
එළිය ලෝකෙන් බේරිලා, තඩි කන්දකට වැහිලා තියෙන මේ පොඩි ගමට ඉර එළියක් වැටෙනවනම් ඒ ටික වෙලාවකට වෙනකම් විතරයි. ඉතිං මේ ගමට උදේ වෙලාව පැය දෙකයි, දවල් වෙලාව පැය තුනයි. එතකොට රෑ කියන්නේ පැය හැටහතරයි, දවසකට ඔක්කෝම පැය හැට නවයයි. එච්චර වෙලාවකට එළිය නැති වෙන්නේ තඩි කඳු වලින් ඉර ගිලින නිසා කියලයි පොඩි කාලේ ඉඳම්ම නාකි උං පවා දැනං හිටියේ. ඉතිං නාකි උං පොඩි උංට ඒක එහෙම්මම කියලා දීලා පොඩි උං නාකි වුණාම උංගෙ පොඩි උංටත් එහෙම්මමයි කියලා දුන්නේ. දැං මේ ඉන්නේ එහෙම ඉගෙනගෙන හැදිච්ච විසිහතර වෙනි පරම්පරාව ලු. ඒක දන්නෙත් ඉතිං නාකි උංගෙත් නාකි උං විතරයි. අනිත් උංට ඒක එච්චර ගාණක් නෑ. මොකද දැං හැදෙන උං කළුවරට පුරුදු වෙලා හිටියේ. සමහරුන්ට රෑට තමයි හොඳටම පේන්නේ. දවල්ට පේන්නේ නැල්ලු. කොහොමත් කටිං කට ආපු ඉතිහාසෙං කාටත් වැඩක් වුණේ නෑ.
මංජු, ලේසියට කියන්නේ මං කියලා, කැළෑවට ඇවිදගෙන ගියේ හැමදාම රෑට ගම මැද්දේ පොදු ඉඩමේ පත්තු කරන තඩි ගිණිමැළේට පොවන්න කරක් පුරවලා දර හොයං එන්න. ඒත් මං ආයේ ආවේ නෑ.
මුළු ගමේම මිනිස්සු කලබල වෙලා හිටියේ මං ආපහු ආවේ නැති එකට. හැමෝම ‘මං කෝ?’, ‘මං තාම නෑ!’, කිය කිය තැන තැන කසු කුසු ගගා රහසින් කතා වෙවී හිටියට කටක් ඇරලා සද්දෙට පඩයක් වුණත් යවන්න හැමෝම බය වුණා. ඒ බය අහේතුක නෑ, සහේතුකයි. ගමේ උං බය වෙලා හිටියේ, රෑට රෑට කැළේට උඩින් ලෝකෙම බර දරාගෙන හිටපු මහා කන්දකින් රූටලා, කැළේ කඩාගෙන, සත්තු මරාගෙන, ගමට ඇවිත්, ගමේ බවලත් උංට හුකන්න එන පරාස්සයා නිසා. අල්පෙනෙත්තක් හරි වැටෙනවා වගේ පොඩි සද්දයක් ඇහුණත් ඒක ඔස්සේ එළවං එන පරාස්සයා මේ ගමම හුකලා හුකලා කළුවර කළා කිව්වොත් ඒක හරි. සමහරු නං කිව්වේ මේ ගමේ මුල්ම උං හැදුණෙත් පළවෙනි බවලතාට හුකපු පරාස්සයට දාව කියලා. තර්ක විතර්ක මැද්දෙං ඒකේ ඇත්ත නැත්ත හොයන හැම එකාම නවතින්නේ මුලිං ආවේ ගෑණිද පරාස්සයද කියන ප්‍රශ්නෙට උත්තරේ හොයාගන්න බැරුව.
කොච්චර ගමේ උං බයේ හැංගිලා හිටියත් මං බය නෑ. ඒකනේ කැළේට ගියේ දර හොයන්න. අනික මං කියන්නෙ කවදත් තනියම හිටපු එකෙක්. ඌට අම්මෙක් අප්පෙක්, නැන්දෙක් මාමෙක්, ආච්චියෙක් සීයෙක්, නංගියෙක් මල්ලියෙක්, අක්කෙක් අයියෙක්, තියා ලව් කරන්න කෙල්ලෙක් කොල්ලෙක් හරි හුරතල් කරන්න කියලා ළඟ දැවටිච්ච බල්ලෙක් පූසෙක් වත් හිටියේ නෑ. ඉතිං ඌට පරාස්සයගෙං ආරස්සා කරන්න කියලා තමන්ගෙම කවුරුත් හිටියේ නෑ. ගමේම උං මංව දන්නවා වුණාට මං ගමේ උංව උකුණු පුකක් තරම්වත් ගණන් ගත්තේ නෑ. ගමේ උං හැබැයි මංව ඉහටත් උඩින් පිළිගත්තා. මොකද කොච්චර ගණන් නොගත්තත් ගමේ මොකක් හරි වැදගත් කියලා සළකන වැඩකට පක්කලියෙක් වගේ පුක දීගෙන වැඩ කරන ගොං පුරුද්දක් මංට තිබ්බා. මං ආස එහෙම වැඩ කරන්න. ලබ්බක වත් වාසියක් නොබලා ගොබ්බ විදිහට කරන පක්කලි සේවාව නිසාමද කොහෙද ගමේ උං හැමෝම මං කරන හැම වැඩක් ගැනම වගේ ළාවට හරි ඇහැ ගහගෙන හිටියේ.
ඉතිං මං දර හොයන්න මහ ගිණි මද්දහනේ කැළේට ගියා කිව්වම ගමේ උං මං එනකං පෙරමං බලාගෙන හිටියේ. අනිත් එක මං කැළේට යනවා කිව්වයෙන් පස්සේ ආයේ ගමේ උං කැළේ රිංගන්න යන්නේ නෑ. මොකද මං කියන්නේ අනිවාර්යයෙන්ම වැඩක් කළොත්, කරන වැඩේ තිතට ඉවර කරන එකෙක් නිසා. කොහොමිං කොහොම හරි ඇත්ත ප්‍රශ්නෙ ඇවිල්ලා මං ආපහු ආපු නැති එක නෙමෙයි. ගිණිමැළේ තාම සූදානම් නැති එක! තව පැය බාගෙකින් වගේ කළුවර වැටෙන්න කලින් ගිණිමැළේ හදාගන්න ඕන වුණාට දර ඉහළින් පහළ වෙන්නේ නෑ නේ. ගිණිමැළේ නැතිවුණොත් පරාස්සයා අනිවාර්යයෙන්ම ගං වදිනවා. ඉතිං ඔහොම කසු කුසු ගගා හිටපු උං ඒකට පිළියමක් වශයෙන් ගමේම බවලත් උදවියව ගමේ තිබ්බ ආරක්ෂිතම ගෙදර හෙවත් ගමේ නායිකාව ජීවත් වෙන ගල් වලව්වට පිටමං කරලා ඇරියා. ගල් වලව්වේ හිටියේ ගම පාලනය කරපු, ගමේ ප්‍රශ්නවලට ඉස්සර උත්තර හොයලා දීපු, ගල් ආරච්චිලා හාමිනේ. උන්දැට ගල් ආරච්චිලා හාමිනේ කියන නම වැටුණේ එක පාරක් උන්දැට හුකන්න ආපු පරාස්සයෙක්ව ගල් දෙකෙන් තද කරලා අල්ලලා හුස්ම හිර කරලා මැරුවට පස්සේ කියලා තමයි දන්න කවුරුත් කියන්නේ. දැං උන්දැ නාකියි. ගල් දෙකේ එච්චර හයියක් නැල්ලු. අනිත් එක දැං හැදෙන උං ඕක කටකතාවක් කියලා අවඥාවෙන් බැහැර කරනවා. මොකද කටිං කට එන ඉතිහාසෙං කාටවත් වැඩක් නෑ නේ. ඉතිං ආයේ ඒ ගල් ආරච්චිලා හාමිනේගේ තැන ගන්න තාම ඒ තරම් බලවත් බවලතෙක් නෑ.
කොහොමහරි කැළේට ගිය මංට මොකද වුණේ කියලා හොයාගන්න නම් මේ උලව්ව කියවන උඹලටයි මේක ලියන මටයි වෙනවා ගමේ උං එක්ක කසු කුසු ගාන එක, පරණ ඕපදූප හොයන එක නවත්තලා, මං එක්ක ආපහු මුල ඉඳන් ඇවිදගෙන යන්න.
ඇත්තටම කිව්වොත්, මද්දහන් කළුවරේ දර කඩන්න කැළේ රිංගලා ඇවිදගෙන ඇවිදගෙන ඇවිදගෙන කවදාවත් කවුරුවත් නොගියපු පැත්තකට ගිය මංට හම්බුණා අමුතුම අඩි පාරක්. නිකං අලි හැත්තෑවක් විතර කකුළුවො වගේ පැත්තෙන් පැත්තට එක පේළියට හැමදාම එහා මෙහා ඇවිද්දම හැදෙන ජාතියේ පතාර සයිස් අඩිපාරක්. ඒ අඩිපාර දිගේ අඩි හැත්තපන්දාහක් විතර වියදම් කරගෙන; මහා රූස්ස ගස්, පොඩි බූස්ස පඳුරු. කෙට්ටු මාර ගස්, පුස් වැල්, පඩ වැල්, මල් ගස්, පොල් ගස්, දෙල් ගස්, කොස් ගස්, නම් දන්නේ නැති ගස්, පළතුරු ගස්, එළවළු පැළ, බෙහෙත් පැළ, මැරිච්ච ගස්, හෙණගහපු ගස්, මේ අඹ ගස්, මේ අඹ ගස් හැර වෙන අඹ ගස්, ගස් වගේ පේන පැළ, පැළ වගේ පේන පොඩි පොඩි ගස්, කියන්න බැරි ජාතියේ ගස්, නිකම්ම නිකන් ගස් වගේ ගස් බරපතල ගාණක් පහු කරගෙන කැළේ ඇතුළට ඇතුළට ඇවිදගෙන ගිය මංට හම්බුණා කැළේ ඉවර වෙලා තිබ්බ තඩි තැනිතලාවක් කෙළවර වෙච්ච කන්දක කොණක්.
ඒ කන්ද පට්ට උසයි. කොච්චර උසද කියනවනම් මුදුනක් කියලා එකක් පේන්නවත් නෑ. පට්ට කළුවරයි. ආපහු මිසක් ඉස්සරහට යන එන මං නැති නිසා වටපිට බලපු මං දැක්කා ඒ කඳු පාමුල සෑහෙන ඈතකින් කැළේ පටන් ගන්න පැත්තකට වෙන්න කළු එළියක් එනවා. මං කන්දෙ ගැට්ට දිගේ ඒ පැත්තට ගියා. එන්න එන්න එළිය වැඩි වෙනවා. අම්මටහුඩු! මෙන්න ආයේ කැළේ පටන් ගන්න ගස් දෙක තුනක් මැද්දෙන් කළු එළියෙන් දිස්නේ ගහන මේන් මෙතක් විතර පොඩි විවරයකින් ඇතුළට යන්න පුළුවන් ගුහාවක්. අර විවරයෙන් එළියට එන අම්මටසිරි වෙන කළු එළිය දැකපු මං, මීට කලිං කවදාකවමත් නොදැකපු ඒ එළිය හරියටම එන්නෙ කොහෙන්ද මොකෙන්ද කියලා දැනගන්නයි ඇස් දෙකටම බලාගන්නයි කැසිල්ලක් ආපු නිසා, හාවෙක් වගේ ඒ පොඩි විවරයෙන් දඟලලා කරලා ගේම දීලා ඇතුළට රිංගුවා.
විවරෙ පොඩි වුණාට ගුහාව තරමක් ලොකුයි. දිගට දිගට ඇතුළට යන්න පුළුවන් පාටක් තිබ්බේ. ගුහාව අනිවාර්යයෙන්ම කෙළවර වෙන්නේ එළියෙන් කියලා දැනගත්තු මං දිගටම ගුහාව දිගේ ඇතුළට ගියා. සමහර තැන් වලදි ගුහාව වකුටු වෙළා පොළවෙ හැංගෙන්න හදනවා. ඒ තැන් වලදි මං බඩගාගෙන පොළොවෙ පස් කාගෙන ඇතුළට රිංගං ගියා. සමහර තැන් වලදි පොළව පේන්න බැරි වෙච්ච ගුහාව ‘ඊයියා!’ කියන්නා වගේ පොළවෙන් සෑහෙන ඈතට උඩට ගිහින් තිබ්බා. ඒ කියන්නේ අහස තරම් උඩට ගිහින්. පට්ට උසක්. ඒ විසල් තැන්වලදි මං වටපිට උඩබිම බල බල වැඩිය සද්ද බද්ද නොකර ඉස්සරහට ගියේ මොකද, ඒ තඩාර තැන් වල, ගුහාවෙ වහළේ යට, ඒ කිව්වේ උඩ යට පැත්තේ, ගුලි ගුලි වගේ එල්ලිලා නිදියං හිටියේ, පවුල් දෙකක් විතර ඉන්න පුළුවන් ගෙවල් තරම් ලොකු මහවවුල්ලු. මංගෙ අඩිසද්දෙටද කොහෙද ඇහැරිච්ච සමහර මහවවුල්ලු, එක ඇහැක් ඇරලා මං ඇවිදං යන හැටි බලලා, ගේම ඉල්ලන්න කම්මැලි නිසාද කොහෙද ආයේ ඒ ඇහැත් වහගෙන එල්ලිලා නිදාගත්තා. කොහොමත් මං කාටවත් බය නෑ නේ. ඒකනේ මෙච්චර දුරක් ආවේ. මං සද්ද නොකර ගියෙත් වවුල්ලු පව් උං ඇහැරෙනවා කියලා දන්න නිසා.
දැං මං හිතන්නේ මං පැයක් දෙකක් යනකම් ඔහේ ඉස්සරහට ඇවිදං ඇවිල්ලා ඇති. එන්න එන්නම අර කළු එළිය වැඩි වෙන්න ගත්තා. කොහොමහරි එළිය හොයාගන්න තිබ්බ කැසිල්ල නිසා ගිණිමැළේට දර නැති වෙලා ගමේ උංට හෙණගහලා ගියත් කමක් නෑ, කොච්චර වෙලා ගියත් ඉස්සරහටම යනවමයි කියලා මං හිතාගත්තා. ගුහාව එක පාරට පැත්තට හැරිලා ඉස්සරහට යන්න ගත්තා. එහෙම ගියාම, ආයේ ආපස්සට හැරිලා, ආයේ අනිත් පැත්තට හැරිලා, හරියටම සිංහල හෝඩියේ ‘ය’ අකුරක් වගේ හැඩේට එක තැන කැරකෙනවා. පට්ට ආතල්. එළියත් පට්ට සැර වේගන එනවා. පට්ට රස්නෙයි.
මං හිතුවා මං හිතන හැටි මට තේරෙයි කියලා. හැබැයි මං හිතන්නේ මට ඕන විදිහට නෙමෙයි. මංට ඕන විදිහට. රස්නේ නිසා සාමාන්‍යයෙන් මං ඉස්සරහට නොගියට මං ඉස්සරහට ගියා. පටළවගන්න එපා.
‘ය’ යන්නේ තොප්පිය වගේ කෑල්ලෙන් හැරුණ ගමන් ඇස් නිලංකාර වෙන කළු එළිය මංව තෙමලා කරකවලා අතෑරියා. මං අතකින් ඇස් ළාවට වහගෙන කළු බෝල දෙක පුංචි කරගෙන ඇස් දෙක හීනි කරගෙන එළිය එන තැන බැලුවා. අඩි විසිදෙකක් විතර උස තඩි කළු මැණිකක්! මං ඇස් එහෙම්ම තියාගෙන ඒක වටේ ඇවිද්දා. වටප්‍රමාණය හරියටම අඩි හාරදාස් පන්සිය විසි පහයි. අඩි මැන මැන ගණන් හද හද ගියාට වටපිටත් හොඳ අවධානෙකින් බලාගෙන ගියපු මං දැක්කා තව ඉස්සරහට ගුහාව ඇදෙනවා. ඒ කියන්නේ ආපු ‘ය’ තොප්පියෙන් පටන් ගත්ත දොර නෙමෙයි වෙනමම අලුත් දොරක් තව පැත්තකින් තියෙනවා.
මේ ත්‍රාඩ මැණික උස්සං යන්න තියා කෑල්ලක් ගලවගන්න වත් බැරි තරම් ඝණයි ලොකුයි බරසාරයි නිසාත් මෙච්චර දුරක් ඇවිත් ආයේ හැරිලා යන එක හද්ද ගොං වැඩක් නිසාත් මං තීරණය කළා අනිත් දොරෙනුත් ගිහින් බලන්න. මොකෝ මං බය එකෙක් යැ. අනික මංට නැති වෙන්න කියලා උලව්වක් තියෙනවයි කියල යැ. මං දෙපාරක් හිත හිත හිටියේ නෑ. එක පාරම හිතුවා, අනිත් දොරෙං රිංගුවා.
දැං කළු එළිය එන්නේ පස්සෙං නිසා ඇස් දෙක පොඩ්ඩක් හුරු කරගන්න නැවතිලා ඇස් පියාගෙන අම්මව මතක් කරපු මං ඉස්සරහට අඩි මාරු කරන්න ගත්තා. ගුහාව ආයෙත් කැරකෙනවා කියහංකො. ඒ පාර ඒක කැරකෙන්නේ සිංහල හෝඩියේ ‘හ’ යන්න වගේ. නයා අට ගැහුවා වගේ කැරකිලා ආයෙමත් මං ආවේ ඉස්සෙල්ලා පාර අර මහවවුල්ලු හිටියා වගේ ගුහා කෑල්ලකට. ඒකෙනං වවුල්ලු තියා කණාමැදිරියෙක්වත් නෑ ආසාවට. මං ඉස්සරහට ගියා. ආයෙමත් ගුහාව වකුටුවෙලා බිම බඩගෑවා. මංත් බිම බඩගාලා එතනිං එළියට ආවා. මෙන්න යකෝ ඉස්සරහ තඩි බිත්තියක්. ඒ බිත්තියේ පැළ්මක්. පැළ්මෙන් එළිය කළුවරයි. මං කරපු වැඩේ, ‘අයියණ්ඩිය බිය නොවන්න පැළ්මේ තරම මං බලන්නං!’ කියලා බය නැතුව පැළ්මට ඇඟිල්ලක් දාලා බැලුවා. පැළ්මෙන් එළිය පොඩ්ඩක් රස්නෙයි තෙතයි. මං බය නැතුව අතම රිංගවලා බැලුවා. ගුහා බිත්තිය හිතුව තරං ඝණ නෑ කියහංකො. පොඩි ගේමක් දුන්නොත් අනිත් අතත් දාගන්න පුළුවං පාටයි. මං අත් දෙකම දාලා පැළ්ම පළල් කරන්න උත්සාහ කරා. මෙන්න බොලේ බිත්තිය පොඩ්ඩක් ඈත් වුණා දෙපැත්තට. පැළ්ම ලොකු වෙලා විවරයක් වුණා.
මං දාන්න පෙර සිතා නොබලා ඔළුවම දැම්මා. එළිය පට්ටම එළියයි කියහංකො. මංගෙ ඇස් නිලංකාර වෙලා ගියා. හරියටම තත්පර විසිදෙකහමාරක් තත්පරේකට ඇහිපිල්ලම් දෙසියවිසිදෙකේ වේගෙකින් ඇහි පිල්ලම් ගහගෙන ගහගෙන ගියාම මංගෙ ඇස් දෙක ඒ එළියට හුරු වුණා. එළියෙ තිබ්බ දේවල් දැක්ක ගමන් මංට උන් හිටිතැන් අමතක වුණා. කවදාවත් බයක් කියලා දෙයක් ගෑවිලාවත් නොතිබ්බ මංගෙ ඇස් දෙකේ බය සෑහෙන්න ගෑවුණා. මං බැලුවේ ආයේ කොහොමහරි ආපස්සට හැරෙන්න. ඒත් ඒ වෙද්දි පරක්කු වැඩියි.
මං ඉස්සරහ හිටං හෙණ උවමනාවකින් මං දිහා බලං හිටපු පරාස්සයො කල්ලියෙන් ප්‍රධාන පෙනුමක් ගත්ත පරාස්සයා මංගෙ බෙල්ලෙන්ම අල්ලලා අර පැළ්මෙන් මංව එළියට ඇද්දා. එළියට ඇදලා අරගත්තු පරාස්සයා මං දිහා කන්න වගේ බැලුවා. පරාස්සයො ප්‍රසිද්ධ හුකන්න මිසක් කන්න නෙමෙයි කියලා දන්න නිසා මං තක්බීර් බැල්මක් දාගෙන මේ වෙන්න යන උලව්ව මොකද්ද කියලා කල්පනා කරන්න උත්සාහ කරා. තව පොඩ්ඩක් වෙලා මං දිහා බලං හිටපු පරාස්සයා මංගෙ පුකට “චටාස්” ගාලා පාරක් දුන්නම, කවදාවත් නැතුව මංට ඇඬුණා.
කඳුළු අතරින් තමංව වට කරං හිටපු පරාස්සයො දිහා බලපු මංට කවදාවත් නැතුව ගමේ උංව මතක් වෙන්න ගත්තා. පරාස්සයො වියරු වැටිච්ච කොටි වගේ දත් විලිස්සං හිනාවෙන්න ගත්තා. මං තවතවත් බය වෙන්න ගත්තා. බය වැඩිවෙන්න වැඩිවෙන්න ඇඬිල්ලත් වැඩි වුණා. ඇඬිල්ල වැඩි වෙන්න වැඩි වෙන්න පරාස්සයො හිනා වෙන තරමත් ඇඬිල්ලට අනුලෝමව සමානුපාතික ලෙස වැඩි වුණා. එක පරාස්සයෙක් මංව අරගෙන වතුර ගහලා හෝදලා රෙද්දක ඔතලා කරේ තියාගෙන මරං කන්නද කොහෙද ගෙනිච්චා. මං දන්නෑ කන්න ද හුකන්න ද කියලා. මං හිතන්නේ මං හිතං ඉන්නේ උං කන්න ගෙනියනවා කියලා තමයි. පව් මං.
ආ මංගෙ ගමේ උං තාමත් මං දරත් අරං ආපහු එනකං පෙරමං බලාගෙන ඉන්නවා. අනිත් උං මේ කියෙව්වේ මොන උලව්වක්ද කියලා කල්පනා කරනවා. මං ගැන උං දන්නවනං නේ?
© 2019 Pamuditha Zen Anjana
වියරුව 